گال:
عامل این بیماری یک مایت کوچک است که در حدود 2500 سال است که بشر را آلوده میکند. اغلب جدا کردن و تسخیص آن مشکل است و موجب یک بیماری شدید و خارشدار پوستی میشود که گال نام دارد. متخصصین پوست تخمین زدهاند که بیشتر از 300 میلیون مورد گال در سال در دنیا اتفاق میافتد. این بیماری همه افراد، از هر جنس و هر نژادی و حتی با وجود رعایت بهداشت فردی، دچار میکند اما خبرهای خوبی که وجود دارد آن است که با روشهای تشخیصی و درمان بهتر، گال بیشتر از یک استرس موقتی که باعث آمادگی شما برای جستجوی درمان سریع شود، نیست.
گال چگونه گسترش پیدا میکند؟
مایت کوچک میکروسکوپی که باعث گال میشود به زحمت با چشم انسان دیده میشود. این جانور کوچک هشت پا ، با یک بدن گرد است که کانالهایی داخل پوست حفر میکند و باعث یک واکنش آلرژیک میشود. این جانور باعث خارش شدیدی میشود، آنقدر شدید که باعث میشود که بیمار شبها بیدار بماند. گال انسانی تقریبا همیشه از یک انسان دیگر گرفته میشود از فرد به فرد منتقل میشود یا از هر فردی که با فرد بیمار تماس نزدیک داشته باشد، این فرد میتواند بچه، دوست یا عضوی از خانواده باشد. متخصصین پوست که هر روز تعداد زیادی از بیماران مبتلا به گال را درمان میکنند نشان دادهاند که بیماری گال مربوط به خانوادههای کم در آمد و بچه هایی که توجه کمتری به آنها می شود و افراد با بهداشت پائین ، نیست و هیچ کس در مقابل بیماری ایمن نیست.
مایت ماده به سمت گرما و بوی خوش کشیده میشود و کانالهایی در پوست ایجاد میکند و در آنها تخم میگذارد و موادی ترشح میکند که موجب واکنشهای آلرژیک میشود. لاروها از تخمها خارج میشوند و به سطح پوست آمده و در حفرههای سطحی پوست میمانند تا به مایت بالغ تبدیل شوند این اتفاقات یک ماه قبل از آنکه شخص آلوده متوجه خارش شود میافتد.
منتظر چه چیزی باشیم؟
اولین و شایعترین نشانه گال خارش بخصوص در شب است راش اولیه گال بصورت یک برآمدگی شبیه کهیر، محل گزیدگی یا کورک است. در موارد بسیار پیشرفته پوست ممکن است حالت سخت یا پوسته پوسته پیدا کند.
گال اغلب در شکافها و چینهای بدن زندگی میکند بخصوص در بین انگشتان، محل آرنج، مچ دست و پا، باسن، یا خط کمربند. همچنین در زنان اطراف نوک پستان و در مردان روی ناحیه تناسلی میتوان آن را پیدا کرد. مایتها همچنین تمایل دارند که در پوست زیر انگشتر یا النگو، بازوبند، ساعت مچی یا زیر ناخنها پنهان شوند. در بچه ها اغلب یک خارش ژنرالیزه وجود دارد. آلودگی به گال در بچهها ممکن است تمام بدن از جمله کف دستها، کف پاها و سر را گرفتار میکند. بچه ممکن است به علت نخوابیدن در تمام شب، از شدت خارش، خسته و بیقرار باشد و عفونتهای باکتریال میتواند همراه گال اتفاق میافتد. در بسیاری از موارد بچهها بیشتر بخاطر ضایعات پوستی عفونی درمان شده بودند تا به علت خود گال . اگر چه درمان عفونت باکتریال اغلب برای بیمار آلودگی به همراه دارد اما تا زمانی که عفونت گال درمان نشود عود عفونت باکتریایی همیشه وجود دارد.
گال دلمه بسته یا گال نروژی
گال نوروژی فرمی از بیماری است که علائمی به مراتب شدیدتر از انواع معمولی دارد. نواحی وسیعی از بدن، دستها و پاها ممکن است حالت پوستهپوسته و دلمه ای پیدا کند در زیر دلمه ها هزاران مایت زنده و تخمهایشان مخفی شدهاند. درمان در این نوع مشکل است زیرا داروهایی که مستقیما بر پوست اثر دارند توانایی نفوذ در پوست دلمه بسته را ندارند این نوع گال بیشتر در بین افراد مسن و بیماران مبتلا به ایدز اتفاق میافتد. این موارد بی نهایت مسری هستند.
تشخیص
معاینه سرتاسر بدن(از سر انگشت پا)در نور مناسب و با دقت به شکافها و چینهای موجود در پوست، روش تشخیصی توصیه شده است که در مطب متخصصین پوست نیز قابل انجام است. بسیاری از موارد گال تنها بوسیله معاینه پوست توسط متخصصین پوست تشخیص داده میشوند در صورتیکه متخصصین پوست فقط به وجود بیماری شک کند با یک آزمایش ساده بدون درد قادر به تشخیص بیماری خواهد بود. این آزمایشات مستلزم چکاندن یک قطره روغن مغذی استریل برروی ضایعات مشکوک است سپس محل را توسط یک تیغ در روی ضخیم ترین قسمت پوست خراش میدهیم و نمونه را زیر میکروسکوپ مشاهده میکنیم. تشخیص بوسیله دیدن مایت عامل گال یا تخم هایش مسجل میشود.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
مایت گال همه افراد چه ثروتمند و چه فقیر، چه پیر و چه جوان را مبتلا میکند. گال در بین افرادی تماس نزدیک با یکدیگر دارند بیشتر است بخصوص در بچه ها، مادران نوزادان مبتلا و سالمندان مقیم خانه سالمندان. میزان خطر در خانواده ها مطالعات در بین خانواده تا نشان داده است که بچههای زیر 2 سال بیشتر از همه در معرض خطر هستند پس از آن مادران و زنان مسن خانواده و سپس سایر افراد خانواده که تماس فیزیکی نزدیکتری با هم دارند قرار دارند. به هر حال سربازان و زندانیان مرد به علت موقعیت زندگی بیشترین استعداد ابتلا را دارند. در بین افراد مسن: گال در بیماران مقیم خانه سالمندان و خدمات مراقبتی گسترده مورد نیاز برای آنها بصورت یک مشکل شایع در آمده است. احتمال ابتلا به گال در بین افراد مسن بیشتر است. به چند علت که عبارتند از
- کاهش یا ضعف عوامل دفاعی ایمونولوژیست
- بیشتر بودن تماس فیزیکی آنها با کارکنان این موسسات درحین اعمال روزانه(مانند لباس پوشیدن، حمام کردن و غیره)
- تاخیر در تشخیص بیماری در افراد مسن، زیرا در این افراد گال با مشکلات پوستی مانند پوست خشک، اگزما، درماتیت تماسی، زرد زخم، واکنشهای دارویی یا سایر مشکلات افراد مسن اشتباه میشود
چگونه از بیماری گال خلاص شویم:
گال را میتوان به راحتی و به سرعت با تجویز داروهایی مانند کرم Permethrin 5 درصد درمان کرد. این کرم را در هنگام خواب در سرتاسر بدن مالیده و صبح بعد میشویند.
متخصصین پوست توصیه میکنند که کرم برروی پوست سرد و خشک، در تمام بدن مالیده شود( شامل کف دستها و پاها و سر در بچهها) و برای 8 تا 14 ساعت بماند . ممکن است درمان ثانویه یک هفته بعد برای نوزادان با چرب کردن کف دستها و پاها یا ضایعاتی که پس از درمان دوباره ظاهر میشوند توصیه شود تنها عارضه جانبی کرم Permethrin 5 درصد سوزش خفیف موقتی و سوزن سوزن شدن پوست بخصوص در بیماران است تمام ضایعات باید در طی 4 هفته پس از درمان بهبود پیدا کند. در صورتیکه فرد شروع به بدتر شدن کند ممکن است دچار عفونت ثانویه شده باشد و نیاز به درمان بیشتر توسط متخصصین پوست دارد. درمان موثر دیگر تجویز شده لوسیون لیندان (lindan) 1% است درمان شبانه با لیندان پس از یک تا 2 دوز موثر است. به بیمارانی که از لیندان استفاده میکنند آموزش داده میشود که پس از 8 تا 12 ساعت آن را بشویند دارو نباید بیشتر از دوز توصیه شده استفاده شود. و باید از درمان ثانویه در طی 7 روز پس از درمان اجتناب کرد. لیندان در نوزادان، بچههای کوچک،خانمهای حامله، مادران شیرده و بیماران دچار تشنج یا بیماریهای نورولوژیک نباید مورد استفاده قرار بگیرد. پماد سولفور و کرم Crotamtion 10 درصد سایر روشهای مراقبتی – درمانی ویژه هستند.
نکته: آنتیهیستامینها ممکن است برای جلوگیری از خارش تجویز شونده خارش میتواند بیشتر از 2 هفته پس از درمان ادامه یابد.
عامل مهم در درمان گال خلاص شدن از مایت است از رعایت است. هر فردی در یک گروه، چه خارش داشته باشد و چه نداشته باشد باید درمان شود. تمام جامعه در معرض خطر برای متوقف کردن اپیدمی گال باید درمان شوند. در یک خانواده همه اعضا باید در یک زمان درمان شوند. همچنین افرادی که با آنها تماس نزدیک دارند دوستان نزدیک و پرستار بچه و همکلاسیهای مدرسه باید درمان شوند. گال در ادارات بوسیله آزمایش روتین بیماران و فرستادن تمام کارمندان جدید برای معاینه پوست میتواند در سطوح قابل کنترل در آید. موفق ترین و کم هزینهترین برخورد، درمان تمام بیماران و موافقت بهداشتی سایر پرسنل در همان زمان است.
کارهایی که شما میتوانید در مورد گال انجام دهید:
به یک متخصص پوست مراجعه کنید تا هر چه زودتر درمان شروع شود. بخاطر داشته باشید که اگر چه شما از فکر کردن به انگل ها دچار ناراحتی میشوید اما گال انعکاس از عدم رعایت بهداشت فردی شما نیست.
پس از درمان لباسها، لباسهای خواب و حوله ها را باید در آب داغ شست و با ماشین خشک کرد .
تمام خانه را با جارو برقی تمیز کنید و کیسه جاروبرقی را در یک محل مناسب از بین ببرید
چه کارهایی نباید انجام داد؟
خوددرمانی نکنید
سعی نکنید بیماری را در خانه درمان کنید. شستشو با پودرهای پاک کننده رخت شویی و صابونهای قوی با استفاده از نفت فقط وضعیت را بدتر میکند
از استروئید یا سایر کرمها بدون تجویز متخصص پوست استفاده نکنید .